Prof. Dr. Oral Erdoğan: Amerika'da daha çok banka batacak

BİLGİ Üniversitesi Uluslararası Finans Yüksek Lisans Program Direktörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, Bodrumlu işadamlarına kriz hakkındaki düşüncelerini anlattı. Erdoğan, “Son bir ay içinde Amerika'da 12 banka battı. Yaklaşık 60 bankanın daha batacağını tahmin ediyoruz. Türkiye'de de mali sistemde iflas noktasına gelen bankalar var” dedi.
Bodrum Esnaf ve İşadamları Derneği (BESİAD) tarafından Marina Vista Otel'de ‘Dünyada Ekonomik Kriz ve Kriz Yönetimleri’ konulu panel düzenlendi. BESİAD Başkanı Cenk Sezgin ve yönetim kurulu üylelerinin yanı sıra 30'a yakın işadamının izlediği panelde konuşan, ‘ekonominin kahini’ olarak adlandırılan Bilgi Üniversitesi Uluslararası Finans Yüksek Lisans Program Direktörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, ilginç saptamalarda bulundu. Erdoğan, şunları söyledi:
“1994 yılında kamu kesimi, 2000 yılında da mali kesimin krizini Türkiye çok etkili bir şekilde yaşadı. Reel sektörün öğreneceğini ise şimdi yaşıyoruz. Reel kesim çöküyor, kamu kesiminde ‘bizde sorun yok, kriz Türkiye'yi etkilemeyecek ve teğet geçecek’ gibi yaklaşımlar yapılıyordu. 10 ay önce Amerika’da yaşanan krizin Türkiye'yi etkilemeyeceği söyleniyordu. 2- 3 senedir sürekli ihracat patlıyor. Halbuki ithalat esas olarak patlayan unsurdur. Ama, kamu kesimi sorun yaşamıyor diye hep gözardı edildi. IMF ile yaptığımız 2000 yılındaki bütçedeki o faiz dışı fazlanın milli gelire oranını yüzde 6.5'un üzerinde gerçekleştirmek hedefindeydik. Bu amaçla Türkiye mali disipline odaklandı diye düşünüyorduk. Kamu kontrolsüz harcama yapmayacak, kamu kontrolsüz yatırımlara girmeyecek, gereksiz personel alımlarına dikkat edecek ve vergi toplanmasına önem verecek diye odaklanmıştık. Ama reel sektörün ne kadar atıl hale gelebileceğini önemsemediler, belki de planlı yapıldı. Türkiye yanlış uygulanan politikalar nedeniyle ekonomik krizler ülkesi haline getirildi.”

‘AMERİKA'DA DAHA ÇOK BANKA BATACAK’
Küresel krizden Türkiye'nin etkilenmemesinin mümkün olmadığını ve önümüzdeki aylarda krizin iyice hissedileceğini kaydeden Prof. Dr. Erdoğan, şöyle devam etti:
“Reel sektör unutulurken kamu sektörü ayakta duracaktı. Mali sektör nasıl olsa benim bir sorunum yok diye düşündü. Dünya da bu kadar bankalar batarken, Türkiye’de de kriz yaşanan bankalar vardı. Son bir ay içinde Amerika’da 12 banka battı. Yaklaşık 60 bankanın daha batacağını tahmin ediyoruz. Türkiye’de de mali sistemde iflas noktasına gelen bankalar var, ama bunlar doğrudan Türk bankaları değil. Yabancı olup, devletin yurtdışında el koymuş olduğu bankalardır. Reel kesimde 350 binin üzerinde insan işten çıkarıldı. İş yerinde çalışanların büyük çoğunluğuna zorunlu ücretli- ücretsiz izinler veriliyor. Maaşlarda indirimlere gidildi. Reel kesim bu sorunu yaşamaya devam ederse mali kesim ve kamu kesimi ayakta kalamaz. Devlet, ana gelir kaynağını tüketimden gelen vergilerden sağlıyor. Dünyada tüketim yavaşlarken Türkiye’de 3 aydır hızlandı. Tüketim yavaşlarsa KDV azalacak. 2009'da devlet gelirlerinde ciddi bir sorun yaşayacak. Reel sektör kar elde edemeyecek hale gelecek ve 2009’da daha da vergi ödeyemez hale gelirse devletin 2. büyük geliri olan kurumlar vergisi düşecek. İşçiler işten çıkarıldıysa gelirler, vergi gelemeyecek. Devletin bütçe gelirleri ayağı tutmayacak. Bütçe giderleri ise aslanlar gibi olacak. Bütçe açığı da tahminlerinizin yakınında bile olamayacak. O zaman devlet, reel sektöre doğrudan destek olmak konusunda bilinçsiz davranırsa bir sene içinde devleti kaybedeceğiz. Bunları dile getirelim ki gerçekleşmesin bir an önce önlemler alınsın.”

RAHATLAMA 2010 YILININ ORTALARINI BULUR
2010'da bir erken genel seçim olasılığının gündemde olduğunu ve bunun yerel seçimlerle iyice belirginleşeceğini kaydeden Prof. Dr. Erdoğan, “Ekonomi yönetiminden 2- 3 gün içinde önemli bir açıklama bekliyoruz. Bu açıklama ekonomik paket anlamında da olabilir, IMF ile içinde bulunulan ilişkiden pozitif bir sonuç da çıkabilir. Bir hafta içinde IMF olayı açıklanırsa rahatlatıcı bir gelişme olarak çıkacaktır ve piyasalar bunu pozitif algılayacaktır. Ekonomik paket açıklanırsa, çok şiddetli bir pozitif paket olmaz, dozajı hafif olan bir ekonomik paket olur. 2009 ekonomisin negatif çıkacağına dair kaygı çok yüksek ancak 2010 ortalarında rahatlama gerçekleşecek” dedi.
Prof. Dr. Erdoğan, yaklaşık iki saat süren panelin sonunda, işadamlarının kriz ve krizin aşılmasına yönelik şirketlerin izlemesi gereken politikalar konusundaki soruları da yanıtladı.