İran-İsrail savaşından kim karlı çıkar?
18.04.2024 - 07:29 | Son Güncellenme:
Karşısında Filistinliler değil de İran olduğunda, Arap ülkeleri de dahil büyük bir destek aldığını gören Netanyahu’nun İran ile gerilimi daha da artırması için iyi gerekçeleri bulunuyor.
Can Çırnaz - İsrail’in Şam’daki konsolosluk binasında Devrim Muhafızlarını hedef alması ve ardından İran’ın gerçekleştirdiği misilleme saldırı sonrası iki ülke arasındaki gerilim en üst düzeyde seyretmeye devam ederken, bir savaş ihtimali Ortadoğu’da ve dünyada endişeyle karşılanıyor.
İran’ın İsrail’e gerçekleştirdiği doğrudan saldırı, önemli bir eşiğin aşılmasına neden oldu. Zira Ortadoğu’da en büyük iki düşman, bu zamana dek birbirlerini doğrudan hedef almamıştı. İran, çevre ülkelerdeki vekillleri üzerinden İsrail unsurlarını hedef alırken, İsrail de saldırılarını bu ülkelerdeki İran vekillerine yönelik gerçekleştiriyordu. İran’ın saldırısı, her ne kadar hasarsız olarak atlatılmış olsa da, bir eşiğin geçilmesine, ‘gölge savaşı’nın sona ermesine neden oldu.
İsrail ve İran arasındaki gerilim iki ülke arasında bir savaşın çıkabileceği korkularına neden olurken, ‘bu savaştan kimin daha kârlı çıkacağı’ sorularını akıllara getiriyor. Birçok uzman ve bölgeden deneyimli isim, olası bir savaşın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya yarayacağı görüşünde. Netanyahu’nun İran’la gerilimi daha da yükseltmesi için iki iyi sebebi bulunuyor. Bunların ilki Gazze’deki operasyonun başarısızlıklarını örtmek ve unutturmak; diğeri de ülkesinde kaybetmesi büyük olasılık olan seçimleri ertelemesi ve siyasi gücünü sağlamlaştırması.
Öte yandan karşısında Filistinliler değil, İran olduğunda dünyanın büyük kısmının desteğini aldığını gören İsrail yönetiminin bunu kullanması bekleniyor. Zira Arap ülkelerinin dahi İran saldırısı karşısında İsrail’e destek vermesi İsrail için önemli bir diplomatik başarı olarak gözüküyor.
Bu durumda İsrail’in en büyük düşmanı İran’a ağır bir darbe vurmak ve belki de nükleer ilerleyişini durdurmak adına bir savaştan çekinmemesi, müttefiki ABD’yi de bu savaşta yanına çekmesi oldukça ciddi bir ihtimal. ABD toplumunda İsrail’e yönelik destek Gazze’deki durum nedeniyle düşüyor ve olası bir İsrail-İran savaşında bu destek yeniden yükselecektir. Nitekim BBC’nin bölgede deneyimli ismi Jeremy Bowen, kaleme aldığı yazıda “İran’ın saldırısı, Netanyahu’ya can simidi uzattı” ifadelerini kullanırken, ABD’nin İran’a yönelik bir karşı saldırıya katılmayacağını belirtmesine rağmen, misilleme sonrası İran’ın yeniden saldırması durumunda ABD’nin kenarda kalamayacağına işaret etti. The Guardian’a konuşan İran’ın Londra Maslahatgüzarı Sayid Mehdi Hüseyini Metin, Netanyahu’nun Batı’yı Ortadoğu’da bir topyekun savaşa çekmeyi hedeflediğini söylerken, bunun sonuçlarının “hesaplanamaz derecede büyük olacağını” ifade etti.
İRAN SAVAŞI İSTEMEZ
İran’ın ise gerçekleştirdiği saldırıya rağmen İsrail ile savaş istemediği açık biçimde gözüküyor. Saldırıda hiçbir zarar verilememiş olması, saldırının önceden haber verildiği iddiaları bunun ‘kontrollü bir misilleme’ olduğu görüşünü desteklerken, İran sadece kendi toplumuna “İsrail’i vurduk” mesajı vermekten tatmin olmuş gözüküyor. Daha gönderilen SİHA’lar İsrail topraklarına varmadan İran’dan gelen “konu kapanmıştır” mesajı, İran’ın daha fazla gerilim istemediğini, saldırıyı da sadece ‘mecbur kaldığı’ için yaptığını gösterir nitelikte. Nitekim İran’ın olası bir savaşta tüm nükleer ilerlemesini kaybetmesi kesin. Bununla birlikte ülke içinde hükümete destek çok düşük ve İran’ın Ortadoğu’daki politikalarından rahatsız olan halkın savaşa büyük oranda destek vermesi çok zor gözüküyor.
Tüm dünyadan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya yönelik itidal çağrıları gelirken, Netanyahu Batılı liderlerle yaptığı görüşmelerde İsrail’in kendi kararını alacağını’ ifade etti. Netanyahu İngiliz ve Alman dışişleri bakanlarıyla yaptığı görüşmelerde İsrail’in kendini korumak için ‘gerekli adımları atacağını’ belirtti. İsrail basınında yer alan haberlerde de, savaş kabinesinin bir karşılık verme yönünde karar aldığını, sadece bu karşılığın zamanlaması konusunda fikir ayrılığı yaşandığı ifade ediliyor. Jerusalem Post gazetesi, ordunun İran’ın saldırısına nasıl cevap vereceğini artık belirlediğini, sadece tarih konusunda henüz bir karar almadığını iddia etti. İsrail askeri sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari ise İran’ın “cezasız” kurtulamayacağını söyledi ve “Bu tür saldırganlıklara sessiz kalamayız” dedi. İran’ın da İsrail’in saldırısına hazırlandığı yönünde haberler gelmeye başladı. İran donanması, İsrail’in tepkisine hazırlanırken gemilere Kızıldeniz’e kadar eşlik ediyor. Wall Street Journal ise Devrim Muhafızları’nın İsrail saldırısı korkusuyla Suriye’deki bazı tesisleri boşalttığını aktardı.
