Gut zengin hastalığı mı?

Dilara Koçak

Gut genelde ''zengin hastalığı'' olarak tanımlanır. Bu unvanı almasının sebebi, hastalığın gelişmesinde kırmızı et ve hayvansal proteinin aşırı tüketiminin etkisinden kaynaklanıyor. Aslında durum sadece bundan ibaret değil, çünkü bazı bitkisel kaynaklı besinler de hastalığın tedavisinde sınırlanmak zorunda.

Gut daha çok 40 yaş üstündeki genellikle şişman erkeklerde, alkol ve protein tüketimi fazla olan bireylerde görülür. Gut bazı eklemlerde ağrı, duyarlılık, kızarıklık, şişlik ve ısı artışıyla ani olarak gelişen, şiddetli ataklarla seyredebilen bir hastalıktır. Gut vücudumuzdaki ürik asit fazlalığından oluşur. Pürin içeren besinler vücutta sindirilirken ürik asit oluşur. Ürik asit sağlıklı her bireyin kişilerin kanında bulunan bir yıkım ürünüdür. Ancak kanda düzeyinin yükselmesi, böbreklerden atımının az olması durumunda diz ve ayak baş parmağı eklemleri ve yumuşak dokularda birikerek şiddetli ağrılara sebep olurlar. Ürik asidin fazlalılığı; ürik asidin fazla yapımından, böbreklerden atımının az olmasından, vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanabilir.

Et yememek çözüm değil
Gut tedavisinde temel beslenme şekli pürinden zengin besinlerin tüketim miktarlarının azaltılmasıdır.

Et, tavuk, hindi, balık gibi besinler ataklar başladığında kesinlikle yenmemelidir. Atakların şiddeti geçtikten sonra ise günde 60 gramı geçmeyecek şekilde tüketilebilir.

Pürinden kısıtlı bir diyette süt, yumurta ve peynir protein ihtiyacını karşılayacaktır ancak yağsız tüketilmelidir. Soya sütü kullanılmamalıdır.

Alkol tüketimi de yine ürik asit seviyesini arttırabileceğinden içilmemeli veya sınırlı miktarda tüketilmelidir.
Pürinden zengin besinleri tüketmeniz ürik asit seviyenizi etkileyerek atakların gelişimini olumsuz etkileyecektir. Bu nedenle pürinden zengin besinleri ve alkol tüketimini sınırlandırmalısınız. Eğer fazla kilonuz varsa mutlaka kilo vermelisiniz. Beslenme programınızı ayarlarken bir diyetisyen yardımı almanız gut ataklarının oluşmasını önlemek için çok daha doğru bir yoldur.

Şiddetli gut atakların oluşumu

Aşırı alkol alımı

Sıkı diyet ve açlık durumu

Pürin içeriği fazla olan besinlerin fazla miktarda yenmesi

Herhangi bir operasyon geçirme

Ani, şiddetli bir hastalık geçirme

Aşırı yorgunluk

Aşırı stres

Eklem travması, yaralanma

Kemoterapi tedavisi

Diüretik etki yaratan ilaçların kullanılması ile ilişkili olabilmektedir.

Ürik asitten kısıtlı beslenme programında bunlara dikkat

Ürik asit seviyenizin iyileşmesi ve varsa ilaç tedavinize bağlı olarak listede bazı düzenleme ve değişiklikler hekim ve beslenme uzmanı gözetiminde yapılabilir.
Yenilmemesi gerekenler

Tam yağlı süt, yağlı et suları ve bunlarla yapılmış yemekler ( az yağlı/yağsız tüketilebilir)

Sakatatlar (karaciğer, böbrek, dalak, işkembe, dil, beyin, kokoreç..)

Sucuk, pastırma, sosis, salam

Alkollü içecekler

Havyar, midye, kalamar, istakoz, ançuez, sardalya

Leblebi, kuruyemişler

Tam yağlı peynirler (az yağlı/yağsız tüketilebilir)

Yağda kızartılmış, kavrulmuş, sos eklenmiş yemekler

Kepekli, çavdarlı, yulaflı ekmekler, krakerler( beyaz ekmek ve mısır ekmeği yenebilir)

Hamur işi, börek, çörek, pasta, kurabiye, kek ( yağsız sütten tatlı veya meyveli tatlı tercih edilebilir)

Kaymak, krema, mayonez

Hayvansal yağlar(tereyağ, kuyruk yağ..)

Av etleri (Kaz, ördek, keklik, bıldırcın, tavşan..)

Sınırlı önerilen besinler (Günde sadece 1 seçim)
Yağsız dana eti, tavuk veya hindi, balık (2 köfte kadar - 60 gram)

Kurubaklagiller (8 çorba kaşığı)

Karnabahar, ıspanak, pazı, brokoli, brüksel lahanası, semizotu (8 çorba kaşığı)

Bezelye, kuşkonmaz veya mantar (4 çorba kaşığı)

Bulgur (8 çorba kaşığı)

NOT: Yukarıda belirtilmiş sınırlı önerilen besinlerden hergün sadece biri tüketilmelidir, liste dışında kalan sebzeler rahatça tüketilebilir.

Hurmanın yararları

Hurma içerik olarak çok çeşitli vitamin ve minerale sahiptir. Lif, yaÇ ve proteinler açısından zengindir. Hurmada sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, kükürt, fosfor ve klor da bulunmaktadır. Hurma ayrıca A vitamini, betakaroten, B1, B2, B6 ve folik asit vitaminlerini de içerir. Diğer meyvelere göre protein içermesi de önemlidir. İftar sofralarının vazgeçilmez yiyeceği hurmanın kalp ve damar hastalıklarından korunmada etkili rol oynadığı, kansere karşı koruyucu olduğu, boğaz ağrısını kestiği, bronşit, öksürük ve soğuk algınlığı şikayetlerini giderdiği bildirilmektedir. Uzun süren açlık sonrası iftarda düşen kan şekerini dengelemesi ve bağırsaklara faydalı lifleri sağlamada en doğru seçimlerden biridir.
Dyt. Sanem APA