Öğrenme güçlüğü olan çocukların iletişim becerilerini geliştirmek için neler yapabiliriz?

Öğrenme güçlüğü olan çocukların kimi zaman konuşma güçlükleri ve kimi zamanda anlama güçlükleri olabilir. Bu güçlük arkadaş ilişkilerini, okul başarılarını, sosyal hayatlarını, aile içi ilişkilerini olumsuz etkilemektedir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklara uygun ve yeterli yardımlar yapılırsa bu güçlükle başa çıkabilir ve hatta normal yaşıtları gibi iletişim kurabilirler. Öğrenme güçlüğü olan çocukların aileleri ve öğretmenlerini bu problem karşısında çocuğu güçlendirirken sabırlı, kararlı ve süreklilik gibi kişisel özelliklerini asla elden bırakmamalılardır. Anlama ve konuşma güçlüğü yaşan çocuk iletişim esnasında en çok güvendiği yetişkinler tarafından olumsuz tepkilerle karşılaşırsa, kendini suçlu ve yetersiz hissedebilir.

Daha İyi Bir İletişim Becerisi İçin Neler Yapabiliriz?

1) İyi bir dinleyici olun

Etkin bir dinleme becerisine sahip biri ile iletişim kurduğunuzda cümleleriniz uzar, konuya ilişkin detayları anlatma isteğiniz artar ve her şeyden önemlisi dinlendiğinizi ve anlaşıldığınızı hissedersiniz. Konuşma problemi olan çocukların konuşmalarını anlamak bazen zordur ancak onu konuşmaya teşvik etmek hem onun konuşma problemlerini çözmek için uygun bir yol olacaktır hem de onun konuşmalarını anlamanızı kolaylaştıracaktır. Dil problemi yaşan çocukları dinlerken etkin dinleme tekniklerini kullanmanız önemli bir kapı aralayıcı olacaktır. Evet, devam et, seni anlıyorum, biraz daha açar mısın, hıhı gibi sözel ve bunlara eşlik eden beden diliniz ile çocuğu konuşmaya teşvik edebilirisiniz.

2) İş yaparken yaptığınız iş üzerine konuşun

Yapılan araştırmalara göre çocuklar aileleri ile en çok bir üzerine birlikte çalışırken konuşmaktalardır. Çocuklarla bir iş yaparken o iş hakkında konuşunuz. Mesel çocukla birlikte evde yemeği kurarken, en çok hangi yemeği seviyorsun, sence bu çatallar güzel mi gibi konuşmanız çocuğu konuşmaya ve uygun tepkiler vermeye teşvik edecektir.

3) Basit yönergeler verin

Konuşma ve anlama problemi yaşayan çocukların en çok zorlandıkları şey karmaşık yönergelerdir. Çocuğun anlayabileceği birkaç kelimeden oluşan yönergeler vermeniz gerekir. Bu hem onunla etkin bir iletişim kurmanızı sağlayacaktır hem de çocuğun kendine güvenmesini sağlayacaktır.

4) Çocukların mevcut bilgilerini kullanın

Öğrenme mevcut bilgilerin ile yeni bilgilerin bir araya gelmesi sonucu oluşan bir süreçtir. Bu nedenle çocuklarla iletişim kurarken önceden bildikleri kelimelere yenilerini ekleyerek konuşmamız gerekir. Böyle çocuk eskilerin anlamlarından yola çıkarak yeni kelimeleri daha etkin bir biçimde öğrenecektir.

5) Çocukların cümlelerini uzatın

Örneğin arkadaşı ile okulda top oynayan bir çocuk, bugün okulda ne yaptın?, sorusuna ‘’top oynadım‘’ derse, ‘’okulda arkadaşların ile top oynadın’’ cevabı verilebilir. Böylece çocuğa doğru ve açıklayıcı söylenişi gizlice öğretmiş oluruz.

6) Onları mümkün oldukça konuşturun

Dil problemleri yaşayan çocuklar genellikle konuşmaktan kaçınırlar ve bu konuda cesaretlendirilmeye ve teşvik edilmeye ihtiyaç duyarlar. Bu çocukları daha çok konuşturmanız için aşağıdaki tavsiyeler size yardımcı olabilir;

*Onlarla işbirliği içinde çalışın ve çalışma anında onlarla konuşun çünkü dikkatleri çalışmaya odaklanacağı için konuşmaya daha meyilli olabilirler.

*Arkadaşları ile birlikte zaman geçirmeleri için onları teşvik edin ve uygun ortamlar yaratın.

*Ev içinde veya sınıfta farklı farklı sorumluluklar verin ve ara sıra bu sorumlulukları ile ilgili konuşun.

*Adres, isim, okul adı gibi bilgileri muhakkak öğretin.

*Şarkı, tekerleme, şiir bu çocukların konuşma becerilerine son derece katkı sağlayacaktır. Öğrenmeleri için teşvik edin ve sizinle paylaşmaları için cesaretlendirin. Bazen bir alkış çalmak bile çocuğu yeni şeyler öğrenmesi için teşvik edebilir.

*Evet- Hayır sorularından kaçının, daha çok açık uçlu sorular sorun.

*Seçme şansı verin ve seçimleri üzerine konuşun. Örneğin, sulu boya mı kullanmak istiyorsun, kuru boya mı? Hangi rengi seviyorsun, bu renk doğa nelerde var? Gibi cümlelerle konuşmaya teşvik edin.

*Etkin dinleme becerilerini kullanarak çocukları konuşmaya teşvik edin.

Mehmet Murat ALTAN

Psikoterapist/ Psikolojik Danışman