Türkiye AB-ABD, Çin-ABD arasında son zamanlarda gelişen ticaret savaşlarında her ne kadar çeliğe konan ek vergilerden mağdur olsa da, tarım açısından acaba neler yapılabilir?
Bu konuyu özellikle gündeme getirmek istiyorum.
Avrupa Birliği (AB), Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) ithal çelik ve alüminyuma yüzde 25 ve yüzde 10 ilave gümrük tarifesi uygulamaya başlamasına karşı geçen hafta ticari misilleme başlattı.
Bu durumda ABD’nin söz konusu ürünlerine yönelik toplam 2.8 milyar euroluk bir ilave gümrük vergisi getirildi, 3.6 milyar euroluk ilave dengeleyici tedbirlere de gelecekte başlanacağını bildirildi.
***
Böylece ABD, artık AB’ye ihraç ettiği mısır, barbunya, pirinç, mısır gevreği, fıstık ezmesi, yaban mersini, portakal suyu, viski, puro, sigara, tütün gibi tarımsal ürünlere yüksek gümrük vergileri ödeyecek.
Sadece AB ile çekişmiyor, Çin de ABD’nin bu uygulamalarından zararlı çıkacak ülkelerden biri.
Çelik ve alüminyuna getirilen ek gümrük tarifelerinin Çin ekonomisine vereceği zarar 50 milyar doları aşacak.
Karşıtlık ilkesiyle Çin de ABD mallarına ek önlemler alınacağını ABD’ye bildirdi.
Bu durum üzerine ABD’deki soya üreticileri hemen tedirgin oldular.
Çin, soyayı ABD ve Brezilya’dan alıyor.
Geçen yıl ABD’den ithal ettiği soya miktarı ABD’nin soya ihracatının üçte ikisine denkti.
Çin, bu durumda Brezilya’dan ithal ettiği miktarı artırırsa, ABD’nin ihracatı yüzde 50 azalacak ve bu durum şimdiden soya üreticilerini kaygılandırmış görünüyor.
***
Sondan başlarsak... Türkiye’nin soya üretiminde net ithalatçı ülke olması nedeniyle Çin’deki bu boşluğu doldurması zor.
İhracat için değil ama en azından Türkiye soya gereksinimini kendisi karşılamalı.
Diğer ürünlere gelince...
AB’nin yukarıda yazdığım ürünlere yüksek gümrük vergileri koyması, ABD’ye büyük yük getirecek, uluslararası rekabet şansını yitirecek ve AB dışında pazar arayacak.
Bu durumda Türkiye, normalde pazara girebilecekken, kendinin de yukarıda sayılan ürünlerde ithalatçı olması nedeniyle bugün için bunu yapamayacak.
O zaman AB de gereksinimini karşılamak için tarıma hala değer veren-üreten ülkelere yönelecek.
***
Yani Türkiye bugün için çok önemli bir fırsatı kaçırmış görünüyor.
Özellikle mısır, barbunya, çocukluğumda köyde bol bol yediğim yaban mersini, tütün gibi tarımsal ürünler ile fıstık ezmesi, portakal suyu ve sigara gibi işlenmiş tarımsal ürünlerde pekala bu eksikliği giderebilirdi.
Ancak sadece ticaret anlaşmazlıklarına güvenip bu ürünler ile ilgili herhangi bir tasarruf yerine...
Önce kendi insanının karnını doyurmak sonra da Trump kaldığı sürece bu tür ticaret savaşlarının çıkabileceğini hesaplayıp, yeniden tarımda lider ülke olmak için bütün gayreti göstermeliyiz.
