Büyükbaş hayvanların beslenmesinde kullanılan yem hammaddesiyle kesif yem katkı maddelerinin fiyatlarına ton başına ilk üç aylık (28 Mart) dönemde yüzde 5 ile yüzde 56 oranlarında zam yapıldı.
Hammadde ve katkı maddelerin yurt dışından dolar bazlı olarak ithal edildiğini düşündüğümüzde “bu süreçte dolar acaba yüzde kaç arttı” diye düşündüm.
O zaman şunu mu anlıyoruz?
Normalde ithal yem ve yem katkı maddeleri dolar bazında en çok yüzde 6 oranında artması gerekirken, artış oranı sadece 3 haydi bilemedin 4 üründe kura uyumlu olarak yükselmiş.
Diğer ürünlerde ise fahiş bir artışın söz konusu olduğu anlaşılıyor.
Gelelim çiğ süt fiyatına.
Ulusal Süt Konseyi (USK) çiğ süt referans fiyatını Şubat ayından geçerli olmak üzere 1 lira 53 kuruş olarak açıkladı.
Aralık ayında 1 lira 40 kuruş olan süt için fiyat böylece yüzde 9.3 arttırılmış oldu.
***
Yem hammaddesi ve kesif yem katkı maddeleri artışları ile karşılaştırıldığında, çiğ süt referans fiyatı 8 ürünün altında, 4 ürünün üzerinde kalmış.
Kaldı ki Türkiye’de üretilen toplam sütün yüzde 6’sını üreten İzmir’in Küçük Menderes havzasında çiğ süt rampa fiyatları, bugün için 1 lira 30 kuruş ile 1 lira 50 kuruştan işlem görüyor.
O zaman yem hammaddesi ve kesif yem katkı maddelerindeki artış, çiğ süt fiyatlarının üzerinde seyrediyor.
Yani üretici bu faaliyetten zarar görüyor.
Zarar gören sadece üretici değil, zincirin son halkasındaki tüketici de bundan nasibini alıyor.
Örneğin geçen yıl 1 Temmuz ile bu yıl 1 Şubat arasında çiğ süte yüzde 7’lik bir artış yapılmışken, tereyağının fiyatı yüzde 43, yoğurdunki yüzde 22.5, pastörize-dayanıklı sütünki yüzde 18, peynirinki de yüzde 20 civarında artış göstermiş.
Bu sene de aynısı oldu.
USK’nın referans fiyatının arttığını ilan etmesiyle birlikte, birçok süt ürünleri üreten firma bunu fırsat bilip hemen zam yaptılar.
Marketlerin raflarındaki tereyağı, pastörize ve dayanıklı (UHT) süt, yoğurt, peynir fiyatları zam yapılarak yeniden güncellendi.
Süt işleyicileri zamma gerekçe olarak, sanki süt fiyatını belirliyormuş gibi, USK’yı işaret ediyorlar.
Halbuki USK’nın bu konuda sadece üretici ile sanayiciyi bir araya getirerek onlara sütün maliyetlerini sunmaktan başkaca bir işlevi bulunmuyor.
Fiyatı üretici ve sanayici örgütleri sıkı pazarlıklar sonucunda birlikte belirliyorlar.
Kaldı ki bundan böyle yüksek enflasyondan et ile birlikte sorumlu tutulan sütün yeni fiyatını USK tek başına kamuoyuna sunamayacak.
Bekleyelim görelim.
