Tarım ürünlerinin üretiminde pestisitlerin kullanımı gıdanın zarar görmesine sebep olan böcek, ot, vb. zarar yasal mevzuatlarca pestisitlerin kullanımında Maksimum Kalıntı Limiti (MKL) belirlenmiştir ve bu limitin aşımı sağlığı olumsuz etkilediği için aşılmaması gerekir. Ancak bu limitin altında da pestisitlerin zararlı olduğuna dair yayınlar bulunmaktadır.
Bir gıdaya bir veya birden çok farklı nedenlerle uygulanmakta olan pestisitler insanlarda kısırlık, üreme sağlığı bozukluları, hormonal sistemde ve sinir sisteminde bozulmalar ve kanser gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Pestisit gibi toksik bir kimyasalın etkisi en çok çocuklar üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Çünkü bebek ve çocuklarda kansere yakalanma riski yetişkinlere oranla çok yüksektir.
Organik tarımla üretilen gıdaları tercih etmek öncelikle bebek ve çocuklarımız akabinde bizim için daha sağlıklıdır. Ancak ulaşımının ve temininin zor olduğu durumlar da göz önünde bulundurulduğunda pestisit maruziyetini azaltmanın doğru yollarına başvurmak sağlıklı bir gelecek için önemlidir.
Peki, pestisitleri gıdalardan nasıl uzaklaştırabiliriz?
Pestisit kalıntılarının gıdanın kabuğunda ve etinde de bulunduğu için gıdadan tamamen uzaklaştırabilmemiz mümkün değildir. Ancak dikkat edeceğimiz bazı işlemlerle pestisit maruziyetini azaltabiliriz.
Taze meyve ve sebzeleri mevsiminde tüketmeliyiz. Çünkü mevsim dışı meyve ve sebze üretiminde ürün zararlılara daha açıktır bu yüzden daha çok pestisit kullanımı söz konusudur. Mevsiminde tüketerek hem daha az pestisite maruz kalmış oluruz hem de mevsim dışı üretimin azalmasını teşvik etmiş oluruz.
Ekolojik ya da organik tarımı elimizden geldiğince destekleyerek pestisitli gıda tüketimindeki talebi azaltabilir, aynı zamanda pestisitsiz bir yaşam sürebiliriz.
Gıdanın yüzeyindeki pestisitleri temizlemenin ilk ve en etkili yollarından biri akan su altında yıkayarak uzaklaştırmaktır. Pestisit bir kimyasal olduğu için sıcak suda çözünebilmektedir. Eğer mümkünse uygun olan gıdaların yıkanmasında sıcak su kullanmak daha etkilidir.
Bazı pestisitler üzerinde yapılan çalışmalarda karbonatlı su çözeltisinde bekletildikten sonra akan su altında yıkanmış gıdaların pestisitten daha çok temizlendiğini göstermiştir ancak bu yöntem kullanılan her pestisit için geçerli değildir. Bazı pestisitleri de dirençli hale getirdiğine dair ihtimaller de bulunmaktadır.
Sirkeli su çözeltisinde bekletilerek yıkanmış meyve ve sebzelerin pestisit kalıntılarından arındırıldığına dair bilimsel bir kanıtta maalesef bulunmuyor.
Pestisit kalıntıları gıdanın yalnızca yüzeyinde değil etinde de bulunduğundan meyve etindeki miktarı daha fazla arttırmamak için meyve veya sebzeyi soymadan önce mutlaka yıkamak gerekir.
Salgının etkisiyle hastalıklardan korunmak için bazı temizleme yöntemleri zaman zaman önerilmektedir. Gıdanın temizliği için üretilmemiş ve gıdaya temasa uygun olmayan sabun, deterjan vb. kimyasal ürünler gıda temizliğinde asla kullanılmamalıdır. Bir toksinden kurtulmaya çalışırken başka bir kimyasala maruz kalabilir, daha büyük sağlık sorunları yaşayabilirsiniz.
Gıda Mühendisi Hatice Büyükakkuş
www.instagram.com/gidamuhendisikaleminden/
