MESLEKTAŞIM Ali Ekber Yıldırım, Dünya Gazetesi’ndeki köşesinde İzmir kamuoyunun çok tartıştığı bir konuyu ele almış.
Soru şu...
“Tariş Pamuk kurtulabilir mi?”
Cevaplar Ali Ekber Yıldırım’dan...
* * *
Tariş Pamuk Birliği, 19 Ağustos’ta olağanüstü genel kurul toplantısını yaptı. Sanki toplanan genel kurul değil, iflas masasıydı. Ege Bölgesi’ndeki 7 ilden 44 kooperatif ve 40 bini aşkın ortağı temsilen genel kurula 250 delege katıldı. Toplantının yapıldığı Tariş İplik Fabrikası da dahil birliğin tüm gayrimenkulleri tek tek oylanarak satılmasına karar verildi.
Tariş Pamuk Birliği bu sürece nasıl geldi?
1- Dünya Bankası’nın reform olarak dayattığı politikaların uygulanmasıyla Türkiye pamuk ekiminden hızla uzaklaştı. Tariş Pamuk ve diğer birlikler üreticiden aldığı pamuğu satarken ciddi zarara uğradı. Ekonomik kriz tekstil sektörünü vurunca pamuk ve iplikte büyük zarar oluştu. Tariş İplik fabrikasında üretimi durdurdu.
2- Türkiye, pamuk ithalatına yılda 1 milyar dolar öderken, yarısı devlete toplam 352 milyon lira borcu olan asırlık Tariş’in işletme sermayesi sorunu çözülemediği gibi batması için özel çaba gösterildi.
3- Birliklerin yeniden yapılanması sürecinde Tariş’in sahip olduğu Tarişbank, Dünya Bankası’nın baskısıyla tasfiye edildi.
4- Destekleme Fiyat İstikrar Fonu’ndan piyasa şartlarının çok üstünde faizle kredi kullanan Tariş Pamuk ve diğer birlikler faizi ve anaparayı ödeyemez duruma geldi.
5- Borçlarını yeniden yapılandırmak isteyen Tariş Pamuk’un bu girişimine banka olumlu yaklaştı ve 108 milyon liralık borç beş yıl süreyle ödenmek üzere yeniden yapılandırıldı. Fakat diğer alacaklı bankalar, Tariş Pamuk’un borcunu yeniden yapılandıracağını ve limitler çerçevesinde yeni kredi açacağını söyleyerek yöneticileri aylarca oyaladı. Tariş Pamuk yöneticilerine, “Sizin paranız hazır, fakat siyasi baskı var veremiyoruz” denildiği iddia edildi. Binlerce üreticinin ortağı olduğu Tariş, hakkı olan krediyi alamadı. Borçlarının yapılanması engellendi.
6- Diğer birçok birlikte olduğu gibi bu süreçte Tariş Pamuk Birliği’nin de yönetim hataları oldu. Tariş Pamuk Birliği adım adım iflasa sürüklenirken devletten hiçbir destek alamadığı gibi olağanüstü genel kurulda okunan, “Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın üç sayfalık talimatından da anlaşılacağı üzere tasfiye sürecini hızlandırmak için bakanlık elinden geleni yapıyor” denilen birliğe Sanayi Bakanlığı üç sayfalık bir talimat gönderiyor ve neler yapılması gerektiğini tek tek emrediyor. Bu nasıl özerklik?
Olağanüstü Genel Kurul’da Beliğ Azbazdar başkanlığında yeni bir yönetim göreve geldi. Bu yönetim Tariş tarihinde en zor görevi yapacak. Ellerindeki mal varlıklarını satarak borcu çevirmeye çalışacaklar. Bunu başarabilirlerse tarihe geçecekler. Başaramazlarsa Tariş Pamuk Birliği tarih olacak.
* * *
Ali Ekber Yıldırım, Türkiye’de tarım ekonomisini en iyi takip eden gazetecilerden biridir.
O yüzden bu kronolojik anlatım; yaşanan gelişmeleri çok iyi özetliyor.
Elbette birliklere siyasi baskılar oldu, siyasi kararlar alındı.
Kimisi bu kurumları iflas noktasına getirdi, kimisi zar zor ayakta kalabildi.
Ama şunu da söylemeden edemeyeceğim.
Ortada başarıyla yönetilen birlikler de var.
Örnek mi?
Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği...
Tariş Pamuk’un eski günlerine yeniden dönmesini arzu ediyorum.
Herkes gibi...
