Ya ABD iflas ederse?

10 Aralık 2023

Başlıktaki sorgulama biraz hayal ürünü olarak algılanabilir. Hatta Nassim Nicholas Taleb’in kuramsallaştırmış olduğu !siyah kuğu” teorisini de andırabilir. Ancak uluslararası ilişkiler alanında dirsek çürüten herkesin hakikaten sorması ve cevaplaması gereken bir soru. Bahsedilen iflas mali değil siyasi düzeyde... 

Zira ABD’nin önde gelen muhafazakârlarından Robert Kagan, “Washington Post” gazetesinin 30 Kasım 2023 tarihli nüshasında oldukça önemli bir yazı kaleme aldı. Kagan, “Trump’ın diktatörlüğü kaçınılmaz. ‘Gibi’ yapmamak gerekiyor” başlıklı derin incelemesinde, ABD’nin bir “dikta rejimi” ile karşı karşıya kalacağını belirtip, acı gerçeğin bu olduğuna vurgu yapıyor. Makalesini kaleme aldığında, Cumhuriyetçilerin başkan adayının 13 hafta içerisinde belli olacağını hatırlatan Kagan, partide Ron DeSantis veya Nikki Haley seçeneğinin değerlendirileceği umudunun gerçeği yansıtmadığını, Donald Trump’ın yeniden Cumhuriyetçilerin adayı olup ABD Başkanı Joe Biden’e

Yazının Devamı

Avrupa’da aşırı sağın ‘dayanılmaz yükselişi’

3 Aralık 2023

Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerde aşırı sağ partiler ciddi bir yükseliş kaydediyor. Avrupa siyasetinin geleneksel partileri olan Sosyal Demokrat ile Hristiyan Demokratlar halkın değişim beklentilerine cevap veremiyor. Birbirlerine pek yakın bir politika güden Sosyal Demokratlar ile Hristiyan Demokratlar, zaman zaman Liberal Demokratlar veya Yeşiller’le kurdukları mecburi koalisyonlarla değişim beklentilerini biraz karşılayabiliyorlar. Ancak koalisyonu oluşturan siyasi partiler de kendi içlerinde koalisyonu sürdürmek adına, ılık, renksiz ve hiçbir siyasi felsefesi olmayan bulanık bir politika izliyor.

Almanya’da geçmişte yaşanan büyük koalisyonlar bunun en güzel örneği. Bugün bile Olaf Scholz hükümeti Sosyal Demokratlar, Yeşiller ve Liberal Demokratlar’dan oluşuyor.

Ancak Scholz’un partisi Sosyal Demokratlar’ın yasadışı göçle mücadele konusundaki sert söylemleri, Yeşiller’in çevreci söylemlerine rağmen enerji krizinde nükleer enerji yerine 6. nesil kömürü tercih etmeleri, Liberal Demokratlar’ın

Yazının Devamı

AB’den vizede ‘kolaylık’ vurgusu

30 Kasım 2023

Avrupa Komisyonu, AB-Türkiye ilişkilerini yeniden canlandırmak amacıyla stratejik belgesini açıkladı. Avrupa Birliği (AB), 18 sayfalık belgenin girişinde, hızla değişen jeopolitik ortam ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası yaşanan güvenlik endişesi ışığında Brüksel-Ankara ilişkilerini yeniden ivmelendirmeyi hedeflediğini belirtiyor. Bununla birlikte AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, rapora ilişkin düzenlediği basın toplantısında, üstü örtülü olarak Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de gerçekleştirdiği sismik araştırmalar nedeniyle AB’nin Ankara’ya uyguladığı yaptırımların bir miktar ölçüsüz olduğunu kabul ediyor. 

15 Temmuz 2021’de AB devlet ve hükümet başkanları Ankara’yla siyasi ilişkileri durma noktasına getirmekle yetinmeyip, Avrupa Yatırım Bankası’nın finansman imkanlarını askıya aldı, katılım öncesi mali yardımı düşürdü, Gümrük Birliği’nin güncelleştirilmesi ve vize muhafiyeti konusunu da neredeyse rafa kaldırdı. Yetmedi, AB ile Türkiye arasındaki kurumsal iş

Yazının Devamı

Hollanda’dan sancak alabanda?

26 Kasım 2023

Aslında insanlar belki hatırlamaz. Tarih kitaplarını karıştırmaya alışkın olanlar ve deniz sevdalıları ise unutmaz. 17. yüzyılda Hollanda, dünyada denizlere en hakim ülke konumundaydı. İspanyollar, terk ettikleri soğuk denizlerde seyir eden Hollandalılara 1580 yılında Lizbon limanına girişi yasakladılar. Bu nedenle de Hollandalılar Hint okyanusuna açılarak dünyanın en önemli ticari deniz filosuna sahip oldu. İngilizler de ‘yenilmez’ diye bilinen İspanyol armadasını 1588’de yerle bir ederek, zımnen de olsa, Hollandalılara yardımcı olmadı değil.

Geçtiğimiz Çarşamba, Hollanda sandık başına gitti. Sandıklardan da kimsenin beklemediği bir sürpriz çıktı. Seçim öncesi araştırmalarda 29 sandalye ile birinci veya ikinci parti konumunda görünen aşırı sağ yabancı düşmanı Geert Wilders’in Özgürlükler partisi (PVV) yarışı birinci bitirmekle yetinmedi. Aynı zamanda 35 sandalye ile temsil edilme hakkına ulaştı. Wilders bile böyle bir neticeyi beklemiyordu.

Başlıktan da görüleceği üzere, Hollanda halkı sanki dümeni tamamen sağa kırma arzusunu sandığa

Yazının Devamı

Avrupa Birliği’nin Rusya ‘sevdası’

19 Kasım 2023

Moskova’nın Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu savaşın ardından Rusya’ya ekonomik yaptırım uygulamayı kararlaştıran Avrupa Birliği (AB), üçüncü ülkelerin de bu yaptırımları uygulamasını talep ediyor. Bu yaptırımları kısmen uygulayan veya uygulamayan ülkelere karşı da kamuoyu karşısında oldukça sert, zaman zaman ölçüsüz, zaman zaman da yanlış anlamalara neden olabilecek açıklamalarda bulunmuyor değil. AB kurumlarının aldıkları yaptırım kararlarını tüm üye ülkelerin uygulamaları gerekiyor. Bunda bir tartışma yok. Ancak üçüncü ülkelerin teoride böyle bir yaptırım kararını uygulama mecburiyeti yok. Üçüncü ülkeler sadece Birleşmiş Milletler’in kararlaştırdığı yaptırımları uygulamakla yükümlü. 

AB, Rusya yaptırımlarının Türkiye tarafından hayata geçirilmediğinden şikayetçi. Sadece şikayet etmekle yetinmiyor. Kamuoyunda da bu hususu paylaşarak, Türkiye’nin sanki Rus savaş sanayisine gizlice destek verdiği intibasını yaratıyor. Aslında AB’nin sözünü ettiği

Yazının Devamı

AB’nin yanlış dış politika hesabı

12 Kasım 2023

Efendim malumunuz Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği’ne (AB) aday ülkelerin eski adıyla ilerleme raporlarını, yeni adıyla da ülke raporlarını bu hafta Çarşamba günü törenle açıkladı. Türkiye raporuna ilişkin haberi geçen Perşembe günü yayınlanan Milliyet gazetemizde okuyabilirsiniz. Raporun felsefi ve siyasi mesajını da şu şekilde özetleyebiliriz:

AB-Türkiye ilişkilerinde işler pek iyi gitmiyordu. Ancak Türkiye, 28 Mayıs seçimlerinin ardından AB ile ilişkileri yeniden canlandırma konusundaki iştahını dile getirdi. Bu yüzden de rapor, ‘bir kez daha deneyelim ve ilişkileri yeniden canlandıralım’ mesajını ima ediyor. Değerlendirmeler ekseriyetle ‘nesnel’, ancak Türkiye-Yunanistan ve Türkiye-Güney Kıbrıs ilişkileri ise doğal olarak pek bir yanlı. Neticede Türkiye ‘sadece’ aday, sair iki ülke ise üye. Bu yüzden de üye ülkelerin zaviyesi veya kerterizlerine göre kaleme alınmış.

Ancak dikkatimi çeken çok önemli bir unsur yok değil. Hatta bu unsur AB-Türkiye ilişkilerini bence zehirleyen bir

Yazının Devamı

AB-Türkiye ilişkilerinde yeni başlangıç fırsatı

9 Kasım 2023

Avrupa Birliği (AB), Türkiye’nin ülke raporunu resmen açıkladı. Avrupa Komisyonu’nca her yıl yayınlanan AB’ye aday ülkelerin raporları oldukça önemli. Zira Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye raporunun aksine, bu rapor, aday ülkelerin AB’ye yakınlaşmak ve tam üyelik yolunda attığı veya atmadığı adımlara yer veriyor. 

Yetmedi, aday ülkenin AB müktesebatını yerine getirmesi için neleri yapması gerektiğini de hatırlatıyor. AP raporu ise ağırlıklı olarak siyasilerce yapıldığından, aday ülkeye yönelik olarak beklentiler, hem AP’de grubu bulunan siyasi partilerin hem de ülkelerin bakış açısıyla kaleme alınıyor. Bu yüzden de genelde yanıltıcı oluyor. 

Oysa Avrupa Komisyonu, AB anlaşmaları ile AB müktesebatını oluşturan 35 başlık ile Birlik’e aday ülkenin kanunları, siyasaları ve uygulamalarını karşılaştırarak, nispi ölçülerde yansız ve nesnel bir resim çiziyor. 

Bu çerçevede değerlendirme yapmak gerekirse, Avrupa Komisyonu, 2023 Türkiye ülke raporunda Türkiye’deki eksikliklere

Yazının Devamı

Almanya’da tehlikeli yasadışı göçmen söylemi

5 Kasım 2023

Avrupa Birliği’nin (AB) terör örgütleri listesinde yer alan Hamas’ın İsrail’e düzenlediği saldırıdan bu yana yaklaşık 4 hafta geride kaldı. Savaş devam ediyor. Ancak bu savaş, Avrupa’da yaşanan bazı ilginç, hatta tehlikeli diye adlandırılabilecek gelişmeleri de gölgelemiyor değil. Bilindiği üzere AB’ye üye ülkelerde geleneksel olarak aşırı sağ, yabancı düşmanı partiler, yasal veya yasadışı yollarla Avrupa ülkelerine girmiş olarak göçmenlerden ‘kurtulmak’ için, ırkçılık sınırını zorlayan, popülist söyleme dayalı korkunç vaatlerde ve açıklamalarda bulunuyorlar. Bunun örnekleri Fransa’da Ulusal Birlik Partisi (RN) lideri Marine Le Pen’in söyleminde veya kısa adı AfD olan Almanya için Alternatif veya Hollanda’daki Özgürlükler Partisi (PVV) mensuplarının açıklamalarında sıkça yer alıyor. 

2008’de değişti 

Yakın zamana kadar etkili olmayan bu söylem 2008’den, yani küresel mali krizin yaşandığı tarihten bu yana etkisini göstermeye başladı.

Yazının Devamı