Mehmet Çağan

Genelde bütün danışanlarım “zor koşulları eleştiriyor ve az para kazandığından” sitem ediyor. “Üzülmesin” diye sonu mutlulukla biten masallarla veya çocukluğunda ihmal ve istismara uğrayarak büyüyenler zor koşullarla karşılaşınca dengesi bozulur. Bilinci farklı, bilinçaltı farklı şeyi ister. Bu içsel çatışmanın farkında olmazsan, ki genelde olmaz, işte o zaman bilinçaltı galip gelir. Mesela “Çok para bela getirir!” inancına sahip bir bilinçaltı paraya küsebilir. Bilinç “para kazanmak” isterken, bilinçaltı “Yoksulluk belayı kovar!” inancına sımsıkı tutunabilir. Böyle bir içsel çatışma yaşayan bir insanın kariyer yapması, para isterken rahat olması beklenmez. Yeteneğin, zekân, bilgin, deneyimin ne kadar güçlü olursa olsun fark etmez. Bilinçaltı tehlike sezerse senin üretimini yavaşlatabilir ya da durdurabilir! Erteleme sorunu böyle oluşur, bilinçaltı nasıl kodlandıysa o gerçekleşir. 

Herkesin bilinçaltı kazançları birbirinden farklı

İhmal ve istismara uğramış bir kişinin karşısına bin insan koyalım, dokuz yüz doksan dokuzu gerçekten sevebilecek, anlayışlı olurken, bir kişi şiddet uygulamaya meyilli olsun. İstismara uğramış kişi gider kendisine şiddet uygulayan kişiyi seçer… Bu konuyu danışan örnekleriyle anlatmaya çalışacağım.

Çalıştığı iş yerindeki erkeklerin onu devamlı taciz etmesinden yakınan bir kadın danışanımın bilinçaltı anılarına indik. Çocuklukta onu cinsel olarak taciz eden kişi gibi yakışıklı ve ısrarcı erkekleri kendisinin seçtiğini fark ettik. Hatta onları ayartanın ve sınır ihlali yapmalarına izin verenin de kendisi olduğunu görünce çok şaşırmıştı. Bilinçaltı yaşadığı travmayı geçemiyor ve tekrar tekrar bu ortamı oluşturuyordu.

SINIR İHLALİ VARSA CİNSEL HAYATTAN BAHSETMEK ZOR

Bir ilişkide sınır ihlali varsa bu çiftte sağlıklı ve tatminkâr bir cinsel hayattan bahsetmek zordur. Bir insanın ona şiddet uygulayan kişiyi sevmesi veya ona karşı cinsel istek duyması zaten beklenmez. Şiddet varsa kaygı ve korku ortaya çıkar. 6 ay şiddet durmazsa bu kişide hastalık, psikolojik rahatsızlık ve

Kilo problemi ile çalıştığım kişiye ilk dediğim; "Bu yapacağımız çalışma seni kilo aldırtmaya ve verdirtmeye odaklamaz, sadece ideal kiloyu ve sağlığı korumayı hedefler. Psikoloji biliminin cevabını vermekte zorlandığı yer de burasıdır; huzurlu, mutlu olmak kadar iyi olma halinin ne kadar süre korunacağıdır. Çünkü bir dakika sonra karşılaşacağın olumsuz durumun şiddeti, nasıl tepki vereceğin, bu durumun sizi ne kadar etkilediği her şeyi değiştirebilir."

İyi olma halini korumak istiyorsanız olumsuz durumlarla sakinlikle baş etmeyi, ihtiyaç ve isteklerinizi karşılamayı ve en önemlisi şiddeti tanımayı, sınır koymayı öğrenmelisinizdir... Sınır koymayı bilmeyen bir insanın karşı karşıya olduğu duruma “vahşi hayat” diyorum çünkü kötü saldırganlığa başvuran bir insan güç peşinde koşar ve gücü elinde tutmak için her yolu dener; gizli veya açıktan şiddet uygulayabilir, sizi manipüle edebilir, sevgi sözcükleriyle tartaklayabilir. Bilincin şiddetle baş edemezse, bu kişiye “Dur!” denilmezse işte o zaman bilinçaltındaki bütün

Arkadaşları sokakta, oyun parkında gönlünce oynarken ihtiyaç ve istekleri karşılanıp sevgiyle büyütülen çocukları yaşamın kenarından izleyerek büyüyen yetişkin çocuklar ile çalışıyorum. 'Büyük lokma ye, büyük laf etme' atasözünün doğruluğu her gün farklı bir yaşam hikayesiyle karşıma çıkıyor. Koşullu sevgiyle, aşağılanmayla, aşırı sorumluluk verilerek, şiddet uygulanarak, cinsel veya psikolojik taciz edilerek büyütülen bir ebeveyninin makosenini yani ayakkabısını ayağına giymeden, bir kilometre o ayakkabıyla yürümeden, empati yapmadan, “Bu insan çocuk yetiştiremiyor!” deyip kestirip atmak çok kolaydır. Ne demiştim; büyük lokma ye, büyük laf etme!.. 

Bir danışanım annesi ile 5 yaşındaki kızının elinden telefonu alamadıklarını, devamlı oyun oynadığından, izlememesi gereken videoları izlediğinden bahsetmişti. Ben de ona “Babasını çağırın, o sorunu çözer!” demiştim. Bana, “Hocam babası benim!” demişti. Ben de ona “Bir çocuğun elindeki oyuncağı,

Nedir bu sır?
Yaratmanın, hoşgörünün,
paylaşmanın sırrı nedir?
Aradım, evrende gezdim.
Ay’a gittim Neil Armstrong'dan önce.
Sırrı kovaladım DNA’ların içinde.
Bulamadım!

Bazen acı doldum bazen de hüzün 1
Hasreti içimde taşımaktayım 1
Kimseye kalmadı diyecek sözüm 2
Çırpına çırpına yaşamaktayım 2
Ben ne günler gördüm ben ne günler 12
Derdimi söylesem kimler dinler 6
Halimi görseler dağ taş inler 6

En tehlikeli psikolojik şiddet türü gizli, sinsi, alttan olanıdır. “Beni seviyor mu yoksa dövüyor mu? Ben miyim hatalı yoksa o mu?” bu çelişkili sorgular içsel çatışma yaşatır. Bu ikilemi çözmek isteği de file kanat takmaya benzer. Arayışınız devam ederse de psikoloji bölümü okumadan bir psikolog kadar bilgilenebilir, filozof veya sanatçı olabilirisiniz. Normal bir durum bu!

İnsanın bilinçaltı böyle çalışır; nerede eksik görürse, rahatsız olursa orayı onarmak veya sıkıntıyı boşaltmak ister. Burada bir yanlışlık yok çünkü insanın kodu böyledir, yaşayan her canlının deneyimlerinden bağımsız bir şekilde otomatik davranışları yani içgüdüsü vardır. Örneğin psikoloji biliminde okutulan “ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisi” Abraham Maslow tarafından oluşturuldu. Peki, Maslow’u bu çalışmaya iten neydi: "Tüm hayat felsefem, araştırmalarım ve teorilerim köklerini annemin savunduğu değerlere karşı duyduğum tiksinti ve nefretten aldım!" Şiddet ne kadar büyükse arayış ve mücadele

Hayatına tanıklık eden bu insan seni seviyor mu yoksa dövüyor mu? Sana yardım ederken her hareketini, her yaptığını eleştiriyor mu? Seni seviyorum derken beden diliyle veya ses tonuyla sana küfrediyor mu? Eğer yanıtın evetse, bu kişi maske takıyor olabilir. Yani sana A’yı verirken sen farkında olmadan senden C’yi alabilir... 

Boşanmanın eşiğine gelen danışanımın iyi niyetli kocası onu işe daha kolay gitmesi için araba almaya, kredi çektirtmeye ikna etmiş. “Ben bunu ödeyemem” derken, kocası, “Rahat ol, ben varım, sen bu arabaya layıksın!” diyerek o olmadan ödeyemeyeceği kadar yüksek borca girmesini sağlamış.  “O benim iyiliğimi düşünürken bana nasıl zarar verebilir?” diye başladığımız seansın sonunda, kocasının ona kredi çektirerek hem ayrılığı geciktirmiş hem de kendi bilinçaltından gelen “El alem ne der” baskısını hafifletmiş olduğunu gördük. Burada kocasının sekonder yani ikinci bir kazancı da vardı; kendisi için değil, komşularının “Adama bak bir kadını yönetemedi" düşüncesini önemsediği